Το «κλειδί» για αποτελεσματικό αδυνάτισμα βρίσκεται στον εγκέφαλό

Το «κλειδί» για αποτελεσματικό αδυνάτισμα βρίσκεται στον εγκέφαλό

Πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ αποκαλύπτει γιατί ξαναπαίρνουμε τόσο εύκολα τα χαμένα κιλά

Η ιατρική του εικοστού πρώτου αιώνα, αλλά και οι επιστήμες της διατροφής που αναπτύχθηκαν την τελευταία εικοσαετία δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στη διατήρησή του σε φυσιολογικά επίπεδα ως βασική ασπίδα προστασίας από πληθώρα νοσημάτων που μαστίζουν τις ανεπτυγμένες καταναλωτικές κοινωνίες, από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο μέχρι την κατάθλιψη.

Η υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους, η παχυσαρκία, θεωρείται η βασική αιτία πολλών ασθενειών του πλούσιου και υπερκαταναλωτικού δυτικού κόσμου. Παγκοσμίως τα παχύσαρκα άτομα ήδη ξεπερνούν το ένα δισ., ενώ οι επιστήμονες υπολογίζουν πως στα επόμενα 15 χρόνια το 50% των κατοίκων στις πιο αναπτυγμένες χώρες θα είναι παχύσαρκοι. Στην Ελλάδα το 22,5% του πληθυσμού (18,2% των γυναικών και 26% των ανδρών) είναι παχύσαρκοι.

Γιατί όμως οι περισσότεροι άνθρωποι που ακολουθούν μια αυστηρή δίαιτα, μόλις καταφέρουν να χάσουν κάποια κιλά ύστερα από λίγο καιρό τα ξαναπαίρνουν; Μέχρι σήμερα για το ζήτημα αυτό δεν είχε διατυπωθεί μια επαρκής επιστημονική εξήγηση. Πρόσφατα όμως, ένας ιταλικής καταγωγής ενδοκρινολόγος, ο οποίος ζει και εργάζεται στις ΗΠΑ, δημοσίευσε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Medicine» τα αποτελέσματα μιας πολύ ενδιαφέρουσας έρευνας. Ο Domenico Accili, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και διευθυντής του Διαβητολογικού Ερευνητικού Κέντρου του ίδιου Πανεπιστημίου (Columbia University Diabetes and Endocrinology Research Center), κάνοντας πειράματα με ποντίκια διαπίστωσε ότι καθοριστική για την απώλεια βάρους είναι η δράση ενός ενζύμου που εκκρίνεται στον υποθάλαμο, περιοχή του εγκεφάλου η οποία, μεταξύ άλλων, ρυθμίζει την επιθυμία μας για τροφή.

Κύριος στόχος των περισσότερων διαιτητικών μεθόδων είναι η απώλεια βάρους με δημιουργία αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας, δηλαδή η πρόσληψη λιγότερων θερμίδων από τις αναγκαίες σε ημερήσια βάση. Οπως εξηγεί ο Accili, «όταν χάνουμε βάρος, στον οργανισμό μας ενεργοποιούνται αμυντικοί μηχανισμοί οι οποίοι μειώνουν το ενεργειακό ισοζύγιο. Με άλλα λόγια, το σώμα μας για να επαναφέρει την ισορροπία στο ενεργειακό του ισοζύγιο αρχίζει να "καίει" λιγότερες θερμίδες, με αποτέλεσμα ύστερα από μικρό διάστημα και παρά τη συνέχιση της δίαιτας, το άτομο όχι μόνο να παύει να χάνει κιλά αλλά και να ξαναπαίρνει με ευκολία και αυτά που είχε χάσει».

Ο Accili ανακάλυψε, λοιπόν, ότι αποφασιστικό ρόλο σε αυτόν τον μηχανισμό παίζει η πεπτιδάση CPE, ένα ένζυμο ικανό να διασπά τις πεπτιδικές αλυσίδες των πρωτεϊνών (οι πρωτεΐνες που προσλαμβάνονται με τις τροφές πρέπει να διασπαστούν σε μικρά πεπτίδια και αμινοξέα προκειμένου να απορροφηθούν από το έντερο). Παρατήρησε ότι όταν τα επίπεδα της CPE στον εγκέφαλο των ποντικών ήταν χαμηλά, τότε αυτοί έτρωγαν περισσότερο και έκαιγαν λιγότερες θερμίδες, με αποτέλεσμα να παίρνουν βάρος, ενώ, αντίθετα, όταν ήταν υψηλά, έτρωγαν λιγότερο και εξακολουθούσαν να καίνε θερμίδες, με αποτέλεσμα να χάνουν βάρος.

Διαπίστωσε, επίσης, ότι βασικός ρυθμιστής της λειτουργίας αυτού του ενζύμου είναι ένα μόριο, το FoxO1, το οποίο όταν είναι ενεργό αναστέλλει τη δράση του CPE. Υπέθεσε, λοιπόν, ότι αν δημιουργηθεί ένα φάρμακο το οποίο θα αναστέλλει τη δράση αυτού του μορίου, τότε τα άτομα που κάνουν δίαιτα δεν θα ξαναπαίρνουν τα κιλά που έχουν χάσει. Θεωρεί μάλιστα ότι η δημιουργία ενός τέτοιου φαρμάκου είναι απολύτως εφικτή στο άμεσο μέλλον, καθώς ήδη κυκλοφορούν παρόμοια σκευάσματα για τη θεραπεία ασθενειών όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.